ગુજરાત કર્મયોગી સ્વાસ્થ્ય સુરક્ષા યોજના (‘G-Card’) – પતિ-પત્ની બંને સરકારી કર્મચારી હોય ત્યારે ઉદભવતા મુદ્દાઓનું સંપૂર્ણ વિશ્લેષણ
ગુજરાત સરકાર દ્વારા અમલમાં મૂકાશેલી કર્મયોગી સ્વાસ્થ્ય સુરક્ષા યોજના (Karmayogi Health Scheme) અથવા જાણીતું ‘G-Card’ Health Insurance હાલના સમયમાં સરકારી કર્મચારીઓ માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ સુરક્ષા બની ગયું છે.
ઘણા વખત એવા પ્રશ્નો જોવા મળે છે કે –
👉 જો પતિ-પત્ની બંને સરકારી કર્મચારી હોય તો શું બંને પોતાનું અલગ G-Card લઈ શકે?
👉 શું બંને કાર્ડ માટે અલગ ₹10 લાખ–₹10 લાખ (કુલ ₹20 લાખ) કવરેજ મળશે?
👉 કુટુંબની હેલ્થ ઇન્સ્યોરન્સ મર્યાદા કેવી રીતે લાગુ પડે છે?
આ તમામ પ્રશ્નોનો અહીં ચોક્કસ કાયદાકીય આધાર સાથે સ્પષ્ટ જવાબ આપવામાં આવ્યો છે.
🟦 મુદ્દો – 1 : G-Card કોણ મેળવી શકે? (Eligibility)
શું પતિ-પત્ની બંને સરકારી કર્મચારીઓ પોતપોતાનું અલગ ‘G’ કાર્ડ મેળવી શકે? — હા.
✔ બંને કર્મચારી (Employee–1 અને Employee–2) પોતાનું વ્યક્તિગત G-Card મેળવવા માટે પાત્ર છે.
✔ કારણ કે બંને પાસે અલગ Employee Code, Government Payroll ID અને Gujarat Karmayogi Portal પર વ્યક્તિગત Employee Profile હોય છે.
✔ G-Card કોઈપણના ઉપર આશ્રિત છે કે નહીં તે આધારે નહીં પરંતુ કર્મચારીની વ્યક્તિગત પાત્રતા પર આધારિત છે.
📌 સારાંશ:
G-Card હંમેશા વ્યક્તિ (Employee-wise) બને છે, કુટુંબ પ્રમાણે નહીં.
🟦 મુદ્દો – 2 : નાણાકીય મર્યાદા (Financial Limit – ₹10 Lakh per Family)
જો બંને પાસે અલગ કાર્ડ હોય તો શું કુલ મર્યાદા ₹20 લાખ થશે? — નહીં.
આ બાબતે સરકારનો મુખ્ય સિદ્ધાંત છે—
⚠️ “No Double Benefit to One Family Unit” (એક કુટુંબને બેવડો લાભ નહીં)
🔹 ગુજરાત રાજ્ય સેવા (તબીબી સારવાર) નિયમો–2015 અનુસાર મેડિકલ લાભ ‘કુટુંબ દીઠ’ વાર્ષિક ₹10 લાખ સુધી મર્યાદિત છે.
🔹 ભલે બંને કર્મચારી પાસે અલગ G-Card હોય, પરંતુ કાયદાકીય રીતે તેઓ એક જ Family Unit ગણાય છે.
📌 તેથી કુલ મેડિકલ કવરેજ હંમેશા — ₹10 લાખ પ્રતિ કુટુંબ જ રહેશે,
ભલે તે બે G-Card પરથી ક્લેમ કરાતો હોય.
✔ એટલે કે,
₹10 લાખ + ₹10 લાખ = ₹20 લાખ જેવી કોઈ વ્યવસ્થા નથી.
🟦 મુદ્દો – 3 : બે કર્મચારીઓ માટે ઉપલબ્ધ વિકલ્પો (Best Options for Husband–Wife Employees)
પતિ-પત્ની બંને સરકારી કર્મચારી હોય ત્યારે બે વિકલ્પ છે:
🔷 વિકલ્પ A (સૌથી હિતાવહ): એક જ મુખ્ય કાર્ડ (Primary G-Card Holder)
એક કર્મચારીને પ્રાથમિક કાર્ડ ધારક તરીકે પસંદ કરવામાં આવે છે.
બીજો કર્મચારી + બાળકો = આશ્રિત (Dependent) તરીકે સામેલ થાય છે.
✔ આ વિકલ્પના ફાયદા:
- એક જ કાર્ડથી સરળ વહીવટ
- ડબલ ક્લેમની ગૂંચવણ ટળે
- તમામ દસ્તાવેજો એક જ કાર્ડમાં મેનેજ થાય
- હોસ્પિટલ, TPA, claim tracking સરળ
🔷 વિકલ્પ B : બે અલગ G-Card (Individual Cards)
બંને કર્મચારી પોતાનું જુદું-જુદું G-Card લઈ શકે છે.
પરંતુ:
❗ બાળકોને માત્ર એક જ કાર્ડમાં દાખલ કરી શકાય છે.
❗ કુલ વાર્ષિક મર્યાદા = ₹10 લાખ જ મળશે, સંયુક્ત રીતે.
❗ વહીવટી કાર્યવાહી બે ગણો વધે છે.
📌 નોટ:
નાણાકીય દ્રષ્ટિએ વિકલ્પ-B માં કોઈ વધારાનો લાભ નથી — માત્ર paperwork વધે છે.
🟦 મુદ્દો – 4 : જરૂરી પ્રક્રિયા (Required Procedure for Two Govt. Employees)
પતિ-પત્ની બંને સરકારી કર્મચારી હોય ત્યારે નીચેની કાર્યવાહી ફરજિયાત છે:
➤ 1. સંયુક્ત ઘોષણાપત્ર (Joint Declaration Form)
અલગ-અલગ વિભાગ/કાર્યાલયમાં હોય તો બંને જગ્યાએ ફોર્મ જમા કરવું જરૂરી છે, જેમાં લખવું પડે:
- પ્રાથમિક G-Card ધારક કોણ હશે
- બાળકો/આશ્રિતો કોના કાર્ડ હેઠળ સામેલ છે
- કુટુંબ મર્યાદા ₹10 લાખ જ લાગુ રહેશે તેની પુષ્ટિ
➤ 2. વહીવટી વિભાગ સાથે ડેટાનો સમન્વય
Dual-benefit ટાળવા માટે બંને ઓફિસો આ માહિતી સિસ્ટમમાં અપડેટ કરે છે.
⭐ નિષ્કર્ષ (Conclusion)
👉 G-Card વ્યક્તિગત Employee-wise બને છે, પરંતુ મેડિકલ લાભ Family-wise મળે છે.
👉 બે સરકારી કર્મચારીઓ પાસે બે G-Card હોઈ શકે, પરંતુ કુલ વાર્ષિક મર્યાદા = ₹10 લાખ પ્રતિ કુટુંબ જ રહેશે.
👉 પ્રાથમિક કાર્ડ ધારક નક્કી કરવા સાંકળિત ઘોષણાપત્ર ફરજિયાત છે.
👉 એક જ કાર્ડ હેઠળ વ્યવસ્થા રાખવી સૌથી હિતાવહ અને સરળ છે.
🔍 High CPC Keywords (SEO Optimized)
Gujarat G-Card scheme, Karmayogi Health Card, Government Employee Health Insurance Gujarat, G-Card family limit, G-Card eligibility for husband wife, G-Card dependent rules, Gujarat medical reimbursement scheme, G-Card 10 lakh limit, Gujarat Karmayogi Portal Health Scheme, Double employee G-Card rules.