બાળક શાળામાં ગેરહાજર રહે છે? જુઓ શિક્ષકથી લઈને અધિકારી સુધીની કડક જવાબદારી અને પગલાં
✅ Dropout Rate Control in Primary School
✅ Student Attendance Policy Gujarat
✅ Education Rights for Children India
ભારતમાં શિક્ષણ દરેક બાળકનો અધિકાર છે. પરંતુ ઘણીવાર બાળકો શાળામાં નિયમિત હાજર રહેતા નથી, જે આગામી સમયમાં તેમને “ડ્રોપઆઉટ” (school dropout) તરીકે ઓળખાવવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ગુજરાત રાજ્યની સરકારી શાળાઓમાં આ મુદ્દે શિક્ષણ વિભાગે દૃઢ પગલાં લીધા છે.
શિક્ષણ વિભાગે ૨૮ જાન્યુઆરી, ૨૦૧૯ના મહત્વપૂર્ણ ઠરાવ (ક્રમાંક: પીઆરઈ/122019/સિંગલફાઇલ-01/ક) હેઠળ બાળકની ગેરહાજરીના આધાર પર શિક્ષકથી લઈ સીઆરસી સુધીની જવાબદારીઓ નક્કી કરી છે.
આ પોસ્ટમાં અમે જણાવશું કે બાળક ગેરહાજર રહે તો શાળાની કેટલી મોટાપાયે જવાબદારી બને છે અને કોને શું કરવું પડે છે.
ગેરહાજરી મુદ્દે રાજ્ય સરકારની નિર્ણય સરકારી નીતિ શું કહે છે?
ગુજરાત સરકારની નીતિ મુજબ, બાળક શાળામાં સતત ગેરહાજર રહે તો તેને પગલે નીચે મુજબની જવાબદારી દર શિખરિયાને આપવામાં આવી છે:
🟠 ૩ દિવસની ગેરહાજરી:
જવાબદારી: વર્ગ શિક્ષક
કાર્ય: અન્ય વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા કારણ જાણવા પ્રયાસ, અને બાળકને શાળાએ પાછું લાવવા પ્રેરણા આપવી.
🟡 ૭ દિવસની ગેરહાજરી:
જવાબદારી: વર્ગ શિક્ષક
કાર્ય: બાળકના ઘેર જઈને વાલીઓ સાથે પરામર્શ કરવો અને શાળામાં હાજરીના ફાયદા સમજાવવાના.
🔵 ૧૦ દિવસની ગેરહાજરી:
જવાબદારી: મુખ્ય શિક્ષક
કાર્ય: વ્યક્તિગત રીતે મુલાકાત લઈ વાલીઓને શાળામાં હાજરી માટે પ્રેરણા આપવી.
🟢 ૧૫ દિવસની ગેરહાજરી:
જવાબદારી: શાળા વ્યવસ્થાપન સમિતિ (SMC)
કાર્ય: SMC અધ્યક્ષ અથવા સભ્ય દ્વારા ઘેર મુલાકાત અને સમજાવટ.
🔴 ૨૧ દિવસની ગેરહાજરી:
જવાબદારી: CRC કો-ઓર્ડિનેટર
કાર્ય: ઘેર જઈને વાલીઓ તથા બાળક સાથે ચર્ચા કરી શાળામાં પાછું લાવવાનું પ્રયાસ.
જ્યારે વિદ્યાર્થી ૩૦ દિવસ ગેરહાજર રહે છે તો શું થાય છે?
જો કોઈ બાળક ૩૦ દિવસ સુધી શાળામાં હાજર ન રહે તો સરકારના નિયમો મુજબ તે “શાળા બહારનું બાળક” (Drop Out) ગણાય છે.
🧾 શું પગલાં લેવાય છે?
- વર્ગ રજીસ્ટરમાંથી નામ કાપવામાં આવે છે.
- જનલ રજીસ્ટરમાં નામ ચાલુ રહેશે જ્યાં સુધી વાલી SLC માંગે નહિ.
- CTS (Child Tracking System) માંથી પણ ઓનલાઈન એન્ટ્રી દૂર થાય છે.
ફરીથી શાળામાં આવતાં નામ ફરીથી રજીસ્ટરમાં દાખલ થાય છે.
📊 ડ્રોપઆઉટ દર ઘટાડવા માટે મોનિટરિંગ અને રિપોર્ટિંગ સિસ્ટમ
- CRC કો-ઓર્ડિનેટર અને શિક્ષણ નિરીક્ષક શાળાની દર મહિને મુલાકાત કરે છે.
- જિલ્લાના ડેપ્યુટી ડી.ઇ.ઓ. ને રિપોર્ટ મોકલવામાં આવે છે.
- જિલ્લા સ્તરે ડ્રોપઆઉટ દૂર કરવા જરૂરી પગલાં લેવામાં આવે છે.
🎯 અગત્યની લીંક – મુખ્ય ઉદ્દેશ: દરેક બાળક શાળામાં પહોંચે
આ ઠરાવ શિક્ષણના અધિકાર (Right to Education – RTE)ને વાસ્તવિક અર્થમાં અમલમાં લાવવાનો પ્રયાસ છે. સરકારનું ઉદ્દેશ્ય છે કે દરેક બાળક શાળામાં ભણી શકે, તેમની પ્રતિભાને ઘસાવી શકે અને ભવિષ્યમાં આત્મનિર્ભર બની શકે.
🔍 High CPC Keywords Used in This Blog
- Student Attendance Policy Gujarat
- School Dropout Prevention India
- Education Monitoring System
- Right to Education Act
- Government Rules on School Absence
- CRC Co-ordinator duties
- Gujarat Primary School Regulation
📢 નિષ્કર્ષ:
શાળામાં એક બાળકની ગેરહાજરી માત્ર તેના પરિવારની જવાબદારી નથી. દરેક શિક્ષક, મુખ્ય શિક્ષક, CRC, અને SMC આ માટે જવાબદાર છે. એક બાળક પણ જો શિક્ષણથી વંચિત રહે છે, તો તે સમગ્ર શિક્ષણતંત્ર માટે નિષ્ફળતા ગણાય છે.
✍️ તમારી શાળામાં આવા કિસ્સાઓ હોય તો તત્કાળ યોગ્ય કાર્યવાહી કરો અને બાળકને શિક્ષણના મુખ્ય પ્રવાહમાં લાવશો.
અમે બાળશિક્ષણ અને શિક્ષણ નીતિ સંબંધિત માહિતી આપતાં રહીએ છીએ. આવી વધુ માહિતી માટે અમારી સાઇટને ફોલો કરો અને પોસ્ટ શેર કરવાનું ભૂલશો નહીં. 👇
📘 #RightToEducation #StudentAttendance #GujaratEducation #PrimarySchoolDropout #SchoolManagementCommittee