ગુજરાતની શાળાઓમાં એકમ કસોટી બંધ : NEP 2020 હેઠળ વિદ્યાર્થીઓ માટે મોટા ફેરફારની શરૂઆત
નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP 2020) ને અનુરૂપ ગુજરાત સરકારે એક મોટા નિર્ણયની જાહેરાત કરી છે, જેના હેઠળ રાજ્યની સરકારી પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શાળાઓમાં એકમ કસોટીઓ હવે બંધ કરવામાં આવશે. શાળાઓમાં લેતી પરીક્ષાઓના ભારથી વિદ્યાર્થીઓને મુક્તિ મળવાની છે અને નવા શૈક્ષણિક સત્રથી નવી મૂલ્યાંકન પદ્ધતિ અમલમાં આવશે.
એકમ કસોટી બંધ થવાનું કારણ અને પૃષ્ઠભૂમિ
છેલ્લા 6 વર્ષથી ગુજરાતના સરકારી શાળાઓમાં નિયમિત અઠવાડિક, પખવાડિયું અને માસિક એકમ કસોટીઓ લેવામાં આવી રહી હતી. આ વારંવારની કસોટીઓએ વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકો બંને પર અભ્યાસનો ભાર વધાર્યો હતો. વિદ્યાર્થીઓએ સતત પરીક્ષાઓ માટે તૈયારી કરવી પડતી હોવાથી અભ્યાસનો આનંદ ઓછો થતો હતો.
નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિનું મુખ્ય લક્ષ્ય “ભાર વિના ભણતર” (Learning Without Burden) છે. આ દ્રષ્ટિએ, હવે એકમ કસોટી જેવી આવૃત્તિમય પરીક્ષા પદ્ધતિઓને બંધ કરીને વિદ્યાર્થીઓ માટે ભણવાનું અનુભવી આનંદમય બનાવવાનું આયોજન કરાયું છે.
નવી મૂલ્યાંકન પદ્ધતિ શું હશે?
ગુજરાત સરકારના નવીન નિર્ણય અનુસાર, જૂન 2025થી નવા શૈક્ષણિક સત્રમાં નવી મૂલ્યાંકન પદ્ધતિ અમલમાં લાવવામાં આવશે.
ખાસ બાબતો:
- વિદ્યાર્થીઓની સતત પરીક્ષાઓ બંધ થશે.
- મૂલ્યાંકન માટે નવી પદ્ધતિઓ લાગુ પડશે.
- નવી પદ્ધતિ નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિની ભાવનાઓ સાથે સુસંગત રહેશે.
- વિદ્યાર્થીઓનો વ્યાપક વિકાસ અને શૈક્ષણિક ગુણવત્તા વધારવાનો પ્રયાસ થશે.
શિક્ષણમંત્રીએ જાહેર કર્યું છે કે નવી એસેસમેન્ટ પદ્ધતિના સંપૂર્ણ માળખાનું ઘોષણાપત્ર અને માર્ગદર્શિકા આગામી સમયમાં જાહેર થશે.
કેવી રીતે થશે અમલ?
ગુજરાત સરકારે માર્ચ-મહિને ખાસ સમિતિની રચના કરી છે, જે આ ફેરફાર માટે સંપૂર્ણ રણનીતિ તૈયાર કરી રહી છે.
આ સમિતિ:
- નવા એસેસમેન્ટ મોડલ તૈયાર કરશે
- મૂલ્યાંકન પ્રક્રિયાની ગાઇડલાઇન બનાવશે
- શિક્ષકો માટે તાલીમ કાર્યક્રમો પણ આયોજન કરશે
હાલની સ્થિતિ અને વિરોધ
હાલમાં એકમ કસોટીઓ અંગે શિક્ષક વર્ગમાં છેલ્લા ઘણા સમયથી અસંતોષ હતો. સતત કસોટીઓના કારણે શિક્ષણમાં સમય અને ઊર્જાનો વ્યય થતો હતો.
નવી નીતિ મુજબ:
- શિક્ષકોનું કાર્યભાર ઘટશે
- શિક્ષકો પોતાના શિક્ષણ કાર્ય પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકશે
- વિદ્યાર્થીઓનું સર્વાંગી વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરાશે
છેલ્લા 6 વર્ષમાં એકમ કસોટી પદ્ધતિમાં વિવાદ અને વિરોધ થયેલા છે. નવો નિર્ણય આવી સમસ્યાઓના નિવારણ તરફ એક સકારાત્મક પગલું છે.
નવી નીતિથી અપેક્ષિત લાભ
- વિદ્યાર્થીઓમાં ભણવામાં રસ અને ક્રિયાશીલતા વધશે
- શિક્ષણને ભૂમિકા આધારિત અને અનુભવ આધારિત બનાવાશે
- ગુણવત્તાવાળું શિક્ષણ પ્રાપ્ત થશે
- મૂલ્યાંકન પ્રક્રિયા વધુ માનવિક અને વ્યાપક થશે
અગત્ય ની લિંક
નિષ્કર્ષ
ગુજરાત સરકારનો આ નિર્ણય નવા યુગ માટેનું પહેલું પગલું છે, જ્યાં શિક્ષણ માત્ર પરીક્ષાઓ પૂરતું મર્યાદિત નહીં રહે પરંતુ એક સર્વાંગી વિકાસની યાત્રા બને.
નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP 2020)ના આદર્શોને અનુરૂપ નવું મૂલ્યાંકન મોડેલ વિદ્યાર્થીઓ માટે નિશ્ચિત રૂપે લાભદાયી સાબિત થશે.
મુખ્ય SEO કીવર્ડ્સ:
નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ, એકમ કસોટી બંધ, ગુજરાત શાળા નવું મૂલ્યાંકન મોડેલ, NEP 2020 ગુજરાત, શિક્ષણમાં ફેરફાર ગુજરાત